Helen Kime Aşık? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzenin Gölgesinde Bir Aşkın Siyaseti
Bir siyaset bilimcinin gözünden “aşk” üzerine konuşmak, kulağa romantizmin kurallarını ihlal etmek gibi gelebilir. Fakat aşk, yalnızca bireyler arasındaki duygusal bir etkileşim değil; aynı zamanda iktidar ilişkilerinin, toplumsal normların ve kurumsal düzenin yeniden üretildiği bir alandır. Helen’in “kime aşık olduğu” sorusu, yüzeyde bir duygusal merak gibi görünse de, derinlerde bir siyasal analiz alanı açar: Kim, kime, neden ve hangi iktidar dengeleri içinde aşık olur?
İktidarın Aşkı: Strateji mi, Teslimiyet mi?
Siyaset bilimi bize iktidarın yalnızca devlet kurumlarında değil, mikro düzeyde –yani ilişkilerde, ailede, hatta aşkta– de işlediğini öğretir. Helen’in aşkı, tıpkı bir devletin dış politikası gibi stratejik midir, yoksa duyguların kaçınılmaz sonucu mudur? Michel Foucault’nun iktidar kavrayışıyla bakıldığında, aşkın kendisi bir iktidar alanıdır: biri verir, diğeri alır; biri yönlendirir, diğeri yönlendirilir. Aşkın dili, çoğu zaman iktidarın dilidir.
Helen burada yalnızca bir kadın karakter değil, aynı zamanda modern vatandaşın sembolüdür. O da tıpkı yurttaş gibi, sistemin kuralları içinde duygusal yönelimini belirler. Kime aşık olduğuna dair seçimi, bireysel özgürlüğünün değil, toplumsal kodların ve ideolojik yapının ürünüdür.
Erkek Aklı, Kadın Kalbi: İktidarın Cinsiyetli Doğası
Erkekler tarih boyunca siyasal güçle, stratejiyle ve kurumsal egemenlikle özdeşleştirilmişlerdir. Aşkın alanına girdiğinde bile, erkek aklı genellikle kontrolü elinde tutmaya çalışır. Aşk onun için bir “müzakere masasıdır” –kazanmak, hükmetmek, biçim vermek ister. Kadın ise çoğu zaman bu oyunun duygusal yüzünü temsil eder; katılım, duygu paylaşımı ve ilişkisel etkileşim onun siyasetidir.
Helen bu iki dünyanın kesişiminde durur. Onun aşkı, bir direniş biçimi olabilir mi? Belki de Helen, duygusal bir teslimiyetin değil, toplumsal normlara karşı bir meydan okumanın temsilcisidir. Aşkı, erkek egemen düzenin dışında, bir demokratik katılım alanı olarak yeniden inşa eder.
İdeoloji ve Aşk: Kimin Değerleriyle Seviyoruz?
Bir insan kime aşık olacağını seçerken gerçekten özgür müdür? Yoksa o seçim, ideolojinin ince sarmalında önceden belirlenmiş midir? Kapitalist toplumlarda aşk bile tüketim nesnesine dönüşmüştür. “Doğru kişi” arayışı, “doğru markayı” seçmek kadar sistematik hale gelir. Helen’in aşkı, ideolojik bir tercihin sonucudur: Güçlüye mi aşık olur, özgür olana mı? Statüye mi, ruha mı?
Bu noktada Louis Althusser’in “ideolojik aygıtlar” kavramını hatırlayalım. Medya, aile, eğitim ve kültür; aşkı şekillendiren görünmez öğretmenlerdir. Helen’in duyguları bile bu aygıtların dilinden konuşur. Belki Helen, aşık olduğunu sanıyordur ama aslında ideolojinin ta kendisine bağlılık gösteriyordur.
Vatandaşlık, Beden ve Aşkın Kamusallığı
Aşk, her ne kadar özel bir alan gibi görünse de, toplumsal düzenin kamusal bir uzantısıdır. Bedenler kamusal politikanın, arzular ise ideolojik düzenin denetimi altındadır. Helen’in aşkı bu yüzden yalnızca bireysel bir mesele değildir; bir vatandaşın kendi özerkliğini arayışıdır.
Aşık olmak, aslında bir “siyasal eylem”dir. Kime yöneldiğin, hangi değerlere direndiğini ya da hangi normları yeniden ürettiğini belirler. Helen bu anlamda bir vatandaş gibi davranır; duygusal tercihiyle bir politik duruş sergiler. Onun aşkı, özgürlüğün mi yoksa düzenin mi tarafında duruyor? Bu sorunun cevabı, Helen’in değil, toplumun kendisinde gizli.
Provokatif Bir Son Soru: Hepimiz Bir Helen miyiz?
Bugünün dünyasında aşkın iktidardan, ideolojiden ve toplumsal düzenin denetiminden tamamen arındığını kim iddia edebilir? Biz de tıpkı Helen gibi, sistemin içinde kime, nasıl ve neden aşık olacağımıza dair önceden biçimlendirilmiş rolleri mi oynuyoruz?
Belki de Helen, bizim kolektif aynadaki yansımamızdır. O kime aşık oldu? sorusunun yanıtı aslında şu soruyu tetikler: Biz kimin ideolojisine, hangi iktidara ve hangi düzenin “aşk” tanımına teslim olduk?
Sonuç: Aşkın Siyaseti
Helen’in aşkı, yalnızca bir bireysel hikâye değil, toplumun güç ilişkilerini anlamanın metaforudur. Aşk, tıpkı siyaset gibi, bir iktidar oyunudur –ve her oyun gibi, kazananları kadar kurallarını da sorgulamak gerekir. Helen kime aşık olursa olsun, asıl mesele onun bu aşkı hangi siyasal bağlamda yaşadığıdır. Çünkü her aşk, farkında olmasak da, bir ideolojinin içinden konuşur.